بررسی و کمی سازی تغییرات سنجه‏های سیمای سرزمین با استفاده از سنجش از دور و شاخص‏های تنوع زیستی (مطالعه موردی: منطقه حفاظت شده دز)

امروزه به دلیل عدم استفاده منطقی از سرزمین، تبدیل، تغییر پوشش و کاربری زمین در سرزمین­ها روند رو به رشدی داشته است. بررسی و کمی سازی این تغییرات می‏تواند در برنامه‏ریزی و مدیریت پایدار سرزمین ضروری باشد، لذا در این مطالعه از سنجه‏های سیمای سرزمین به­عنوان ابزارهایی کمی‏ساز برای بررسی تغییرات و وضعیت سرزمین استفاده شده است. سنجه‏های مورد بررسی از نوع توزیع مکانی و ترکیب بندی لکه ها می باشد. منطقه حفاظت شده دز واقع در استان خوزستان نیز به عنوان مطالعه موردی این تحقیق انتخاب شده است. به منظور تهیه نقشه­­های پوشش­ سرزمین و تحلیل تغییرات، به ترتیب، تصاویر ماهواره لندست 7 مربوط به سنجنده TM و تصاویر ماهواره لندست 8 مربوط به سنجنده ETM+ و متریک‏های تعداد لکه، تراکم لکه، تراکم حاشیه، بزرگ‏ترین لکه، شکل سیمای سرزمین، کل حاشیه و شاخص‏های تنوع گونه‏ای و یکنواختی گونه‏ای شانون و سیمپسون و برای تجزیه و تحلیل سنجه‏ها در سطح کلاس از نرم­افزار Fragstats 4.2 و Envi استفاده شده است. نتایج بررسی و مقایسه سنجه‏ها نشان داد که وسعت اراضی دارای پوشش گیاهی در منطقه کاهش یافته، درحالی‏که اراضی خاکی روند افزایشی دارد. کاهش وسعت پوشش گیاهی و افزایش اراضی خاکی بیان‏گر تخریب پوشش طبیعی منطقه طی سال‏های مورد مطالعه می‏باشد. همچنین کاهش سنجه‏های تعداد لکه و سنجه تراکم لکه و افزایش سنجه تراکم حاشیه نشان از افزایش تخریب پوشش های طبیعی این منطقه حفاظت شده و افزایش مرز مشترک با کاربری های اطراف خود دارد.